W ostatnich latach Polska stała się jednym z kluczowych rynków pracy dla cudzoziemców w Europie. Dane z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej za pierwsze półrocze 2024 roku potwierdzają tę tendencję, ukazując rosnącą liczbę obcokrajowców znajdujących zatrudnienie w Polsce.
Zezwolenia na pracę: Wzrost liczby wydawanych zezwoleń
Pierwsza połowa 2024 roku przyniosła wzrost liczby wydawanych zezwoleń na pracę. Złożono ponad 205 tys. wniosków o zezwolenie na pracę, z czego wojewodowie wydali 173,5 tys. zezwoleń, co stanowi wzrost o 18% w porównaniu do analogicznego okresu 2023 roku. Choć liczba zezwoleń wciąż jest niższa niż przed 2022 rokiem, widać wyraźny rozwój w zakresie legalizacji pracy cudzoziemców, co jest odpowiedzią na zmieniające się przepisy i potrzeby rynku. Jednym z kluczowych czynników wpływających na ten wzrost jest wydłużenie możliwości pracy na podstawie oświadczenia z 6 do 24 miesięcy dla obywateli takich krajów jak Armenia, Białoruś, Gruzja, Mołdawia oraz Ukraina. Dodatkowo uproszczona procedura legalizacji pracy dla obywateli Ukrainy po wybuchu wojny w 2022 roku znacząco wpłynęła na spadek liczby zezwoleń dla tej grupy, jednocześnie zwiększając liczbę zezwoleń dla obywateli krajów spoza Europy, takich jak Filipiny, Nepal, Indie, Kolumbia, Uzbekistan i Bangladesz.
Warto podkreślić, że średni czas rozpatrywania wniosków o zezwolenie na pracę wynosi obecnie 55 dni, a liczba nierozstrzygniętych spraw znacząco spadła.
Oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcom: Spadek liczby wniosków
W pierwszym półroczu 2024 roku złożono 240 tys. oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcom, z czego 233 tys. zostało wpisanych do ewidencji. To o 13% mniej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Spadek liczby oświadczeń jest wynikiem wprowadzenia nowych rozwiązań, takich jak wydłużenie okresu pracy na oświadczeniu do 24 miesięcy oraz ułatwienia w zatrudnianiu obywateli Ukrainy.
Mimo usprawnienia procesu (średni czas wpisu oświadczenia do ewidencji wynosi 5 dni), aż 36% !!! cudzoziemców, którzy otrzymali oświadczenia, ostatecznie nie podjęło pracy w Polsce. Może to wynikać z trudności w uzyskaniu wizy czy nadużyć w systemie.
Zezwolenia na pracę sezonową: Mniejsza liczba wniosków
Liczba wniosków o zezwolenie na pracę sezonową spadła w 2024 roku do 39 tys., w porównaniu do 50 tys. w analogicznym okresie 2023 roku. Polskie rolnictwo wciąż boryka się z deficytem pracowników sezonowych, co jest skutkiem migracji obywateli Ukrainy oraz trudności w rekrutacji pracowników z odległych regionów świata. Średni czas rozpatrywania wniosków o pracę sezonową wynosi 6 dni dla cudzoziemców przebywających w Polsce, a 94 dni dla osób spoza kraju. Wprowadzenie mechanizmu automatycznego umarzania spraw z mocy prawa w 2022 roku znacząco przyspieszyło procesy administracyjne.
Kluczowe dane o cudzoziemcach na polskim rynku pracy
Polska wyrasta na lidera w Europie pod względem liczby cudzoziemców pracujących na jej terytorium. Na koniec czerwca 2024 roku w systemie ubezpieczeń ZUS zarejestrowano 1,16 miliona cudzoziemców, co stanowi wzrost o 32 tys. w porównaniu do początku roku. Największą grupę stanowią obywatele Ukrainy – 774 tys., z czego 242 tys. to uchodźcy posiadający numer PESEL UKR.
Od czerwca 2023 roku liczba ubezpieczonych cudzoziemców wzrosła o 6%, co pokazuje stały napływ zagranicznych pracowników. Warto jednak zauważyć, że liczba wydanych zezwoleń na pracę nie zawsze przekłada się na faktyczne zatrudnienie, gdyż nie wszystkie procedury legalizacyjne kończą się podjęciem pracy.
Branże i struktura zatrudnienia cudzoziemców
Najwięcej cudzoziemców zatrudnionych jest w przetwórstwie przemysłowym (29%), transporcie i gospodarce magazynowej (22%), usługach administracyjnych (16%) oraz budownictwie (11%). Zatrudniani są głównie jako pracownicy wykonujący proste prace (39%), robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (21%) oraz operatorzy maszyn i urządzeń (15%).
Większość cudzoziemców pracuje na podstawie umowy zlecenia, a mediana wynagrodzeń oscyluje wokół płacy minimalnej. W 2024 roku 29% dokumentów legalizujących pracę cudzoziemców dotyczyło pracy w niepełnym wymiarze godzin.
Pod względem geograficznym najwięcej cudzoziemców zatrudnionych jest w województwach mazowieckim (20%), dolnośląskim (12%) oraz śląskim i wielkopolskim (po 11%).
Podsumowanie
Dane za pierwsze półrocze 2024 roku potwierdzają, że Polska pozostaje atrakcyjnym rynkiem pracy dla cudzoziemców, mimo wyzwań związanych z migracją, szczególnie po wybuchu wojny w Ukrainie. Wzrost liczby cudzoziemców z krajów pozaeuropejskich oraz rosnąca liczba zarejestrowanych pracowników w systemie ZUS pokazują, że cudzoziemcy odgrywają coraz większą rolę na polskim rynku pracy. W kolejnych miesiącach warto obserwować, jak te trendy będą się rozwijać oraz jakie działania zostaną podjęte, aby wspierać integrację cudzoziemców na rynku pracy w Polsce.
Źródło: psz.praca.gov.pl