W ciągu ostatnich kilku lat dynamiczne zmiany geopolityczne i ekonomiczne na wschodzie Europy wpłynęły na kształtowanie się ruchów migracyjnych między Polską a Ukrainą. Gdy Ukraina stoi przed wyzwaniem odbudowy swojej infrastruktury, Polska zmaga się z wyzwaniami rynku pracy, na które niewątpliwie ta będzie miała wpływ. Te dwa krajowe konteksty ściśle się przenikają. Możemy więc znaleźć się w sytuacji, w której tradycyjne role „kraju docelowego” i „kraju źródłowego” migrujących pracowników, mogą się odwrócić.
W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu zjawisku, analizując jego przyczyny, skutki i możliwe konsekwencje dla obu krajów.
Odbudowa infrastruktury Ukrainy i jej skutki
Ukraina, ponad półtora roku po ataku Rosji, stoi przed ogromnym wyzwaniem odbudowy swojej infrastruktury. Zniszczone drogi, linie kolejowe, mosty, a także kluczowe instytucje edukacyjne i budynki mieszkalne wymagają natychmiastowej uwagi. Oczekuje się, że wiele z tych prac będzie wymagało nie tylko lokalnej, ale także zagranicznej siły roboczej, skłaniając wielu Ukraińców do powrotu do kraju, by wspomóc te prace.
Perspektywa lidera w dziedzinie „zielonej transformacji”
Naprawa i budowa nowej infrastruktury spowoduje, że Ukraina będzie miała nowoczesne, najnowsze rozwiązania cyfrowe. Co za tym idzie, kraj stanie przed szansą wyprzedzenia wielu gospodarek europejskich. Jeśli tak się stanie, będzie konkurencją dla innych krajów pod kątem inwestycji i rozwoju przedsiębiorstw, które w nich funkcjonują. Nie bez znaczenia jest tu także kwestia możliwości dołączenia Ukrainy do Unii Europejskiej — obecnie jest kandydatem do tego grona. Zakładając ten scenariusz, odbudowa kraju będzie musiała skupiać się nad celami obieranymi przez UE, czyli m.in. nad działaniami będącymi odpowiedzią na kryzys klimatyczny. Biorąc pod uwagę kwoty, z jakimi wiąże się perspektywa odbudowy kraju (zakłada się, że będzie to ponad 400 mld dolarów) oraz fakt dążenia do powstania państwa neutralnego dla klimatu, Ukraina będzie miała szansę stać się liderem w dziedzinie „zielonej transformacji”.
Odpływ ukraińskich pracowników z Polski
Polska, będąca przez lata oazą dla migrantów wojennych i zarobkowych, w tym wielu Ukraińców, teraz dostrzega odwrotny trend. W miarę jak Ukraina przygotowuje się do intensywnej odbudowy, wielu do tej pory pracujących, rozważa powrót do kraju. Taka migracja ma potencjał przynieść korzyści dla Ukraińców, jednak dla rynku pracy w Polsce staje się wyzwaniem, przed którym staną w niedalekiej przyszłości polscy przedsiębiorcy.
Migracja Polaków w celach zarobkowych
Na podstawie badań SW Research, niemal 17 proc. osób rozważa wyjazd z Polski w poszukiwaniu pracy w ciągu najbliższego roku. Jest to spowodowane przede wszystkim pogorszeniem sytuacji gospodarczej w Polsce. Nie bez powodu jest także kwestia bezpieczeństwa, związana z położeniem geograficznym naszego kraju, dostępność i jakość opieki medycznej oraz placówek opiekuńczych, czy trudności z zaspokojeniem podstawowych potrzeb mieszkaniowych.
Skutki odpływu migrantów z Polski
Przez lata Polska służyła jako główny punkt docelowy dla wielu migrantów zarobkowych ze wschodu. Jednak zwiększający się odpływ tych pracowników, zwłaszcza ogromnej liczby Ukraińców, stawia polską gospodarkę przed nowymi wyzwaniami. W końcu to my jako pierwsi odczujemy tego skutek. Niemniej jednak taka sytuacja może również stać się okazją dla Polski do przemyślenia i dostosowania swojej polityki migracyjnej oraz strategii rynku pracy.
Długoletnia perspektywa odbudowy Ukrainy
Choć obecne prace nad odbudową Ukrainy mogą wydawać się priorytetem, ważne jest również spojrzenie w przyszłość. Młode pokolenie Ukraińców, będzie odgrywać kluczową rolę w długoterminowym sukcesie kraju. Ukraina już dzisiaj skupia się na tej grupie społeczeństwa.
Plan Marshalla – plan odbudowy Ukrainy
Narodowa Rada ds. Odbudowy Ukrainy po Wojnie (będąca organem doradczym przy prezydencie) przygotowała plan odbudowy Ukrainy nazwany „planem Marshalla”. Projekt zakłada, że odbudowa kraju będzie trwała 10 lat, a jego realizacja nastąpi w trzech etapach:
- pierwszym skupiającym się na bieżących potrzebach, np. na odbudowie infrastruktury krytycznej,
- drugim: od 2023 do 2025 roku, w trakcie których ma zostać zrealizowanych 580 projektów odbudowy oraz
- trzecim — od 2026 do 2032 roku opierającym się na 270 projektach.
Projekty z dwóch ostatnich etapów mają opiewać na wartość 750 mld dolarów. Plan Marshalla zakłada wzrost gospodarczy Ukrainy na poziomie 7% rok do roku.
Na jakich obszarach ma skupić się plan Marshalla?
Obszary, które zostaną objęte planem odbudowy to przede wszystkim:
– obronność i armia,
– ochrona środowiska,
– bezpieczeństwo energetyczne,
– prawo (w celu dostosowania prawa ukraińskiego do prawa unijnego),
– bezpieczeństwo energetyczne,
– przetwórstwo spożywcze, przemysł meblarski i maszynowy, metalurgia oraz sektor IT,
– infrastruktura,
– sektor mieszkaniowy,
– infrastruktura socjalna,
– oświata,
– ochrona zdrowia,
– kultura i sport.
Biorąc pod uwagę tak szerokie podejście do odbudowy kraju, która sięga niemalże każdego aspektu prawa i polityki państwa, pojawi się ogromna potrzeba wielu rąk do pracy. W związku z tym nie tylko mężczyźni będą wracać do Ukrainy, by odbudować swój kraj po wojnie, ale i całe rodziny.
Nowe kierunki poszukiwań siły roboczej w Polsce
W odpowiedzi na spadającą liczbę migrantów z krajów sąsiedzkich, Polska musi zacząć poszukiwać nowych źródeł siły roboczej. Kraje dalekiego wschodu mogą stać się atrakcyjną opcją dla polskich pracodawców. Chociaż nawiązanie nowych kanałów migracji może przynieść pewne wyzwania, dywersyfikacja źródeł siły roboczej będzie korzystna dla stabilności polskiego rynku pracy.
W świecie, który ciągle się zmienia, elastyczność i adaptacja są kluczem do sukcesu. Zarówno Polska, jak i Ukraina stoją przed nowymi wyzwaniami, ale także przed niezliczonymi możliwościami. Warto patrzeć szerzej, by na bieżąco reagować na zmiany, które, jak nie trudno dostrzec, są nieuniknione.
Źródła:
https://www.prawo.pl/kadry/ilu-polakow-rozwaza-emigracje-zarobkowa,520316.html
https://pap-mediaroom.pl/biznes-i-finanse/ukraina-liderem-zielonej-transformacji-w-europie
https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2022-07-13/prezentacja-planu-marshalla-dla-ukrainy
Dołącz do naszego stowarzyszenia i wspólnie budujmy lepszą przyszłość dla pracowników-obcokrajowców!